پرستاران بيشترين و نزديک ترين تماس جسمي و رواني را با بيماران دارند، در نتيجه آسيب هاي جسمي و رواني آنها را تهديد مي کند. آنها در آلوده ترين مکان ها حضور دارند و خود مراقبان هشيار مردم در برابر آسيب هاي محيطي و اجتماعي هستند. برخوردهاي سطحي و سليقه اي باعث ناديده گرفتن خواسته هاي به حقّ پرستاران شده و اين خيل عظيم مراقب و درمانگر را زير فشارهاي اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي خرد مي کند.
اخيرا 30 نفر از اعضاي شوراي عالي نظام پرستاري با ارسال نامه سرگشاده اي به رئيس جمهوري, به پاسخ نگرفتن مطالباتشان, اعتراض کرده اند.:« سال گذشته در روز پرستار حضرتعالي فرموديد: با وجود سازمان نظام پرستاري، مشكلات معيشتي پرستاران مي بايست حل شود ـ وزير محترم بهداشت و درمان نيز چند روز قبل از روز پرستار وعده فرمودند كه:
الف: كارانه ها را اصلاح مي كنند.
ب: اجراي ماده 192 را متوقف مي كنند.
ج: عنوان كارشناسي را در احكام كارگزيني دارندگان مدرك ليسانس درج مي كنند.
اين سه موضوع برگرفته از شش بند مطالبات مسئله ساز و مشكل ساز پرستاران بود كه سه بند بعدي هم عبارت بودند از:
ـ محاسبه ي پرستاري در رديف مشاغل سخت و زيان آور در تمام سطوح دولتي و غيردولتي
ـ تأمين نيروي پرستار برابر خروجي و تقليل ساعت كار برابر استانداردهاي حاكم بر كشور هاي پيشرفته دنيا.»
بر اساس نامه مذکور, گامي که در اين راه برداشته شد اين بود که :«رؤساي مجلس شوراي اسلامي و مجمع تشخيص مصلحت در تاريخ هاي 12/7 و 7/10/82 در جمع محققين جوان پرستاري موضوع كمبود شديد نيروي كار پرستاري و تحصيلات تكميلي پرستاران را مورد توجه و وعده ي همكاري دادند.
بعد از پي گيري هاي مستمر بالاخره سازمان مديريت طي يك بند الحاقي در بودجه سال 83، لايحه اي را به مجلس تقديم داشتند كه بر اساس آن از ابتداي سال 83 حقوق پرستاران به صورت ويژه افزايش يابد و مأخذ آن مبلغ 20 ميليارد تومان بودجه لحاظ شده. اين لايحه براي ارتقاي مسير شغلي پرستاران تقديم مجلس شده بود و با عنايت به مجموع مشكلات موجود در حرفه ي پرستاري ـ از جمله حقوق بسيار پايين پرستاران و آن هم به منظور افزايش انگيزه شغلي پرستاران به تصويب رساند (نه ارتقاي مسير شغلي) كه اين مصوبه به تأييد شوران محترم نگهبان رسيده است.»
امضا کنندگان تاکيد کرده اند:« اكنون در زمان اجراء ـ آنچه در حال اتفاق و شكل گيري است، بدون استثناء عاملي براي تحريك روحيه صنفي پرستاران و دلسردي شديد آنها از كار خواهد بود ـ چرا كه براساس مصوبه اخير هيات وزيران مصوبه مجلس تغيير ماهيت داده و ضمن عدم رعايت حق مسلم پرستاران در مواردي ظلم هاي مضاعفي هم روا داشته شده از جمله:
1. دخيل كردن رسته هاي غير از پرستاري در اين بودجه و از همين مأخذ!
2. منوط كردن كامل اين بودجه به ارتقاي مسير شغلي با شرايط خاص!
3. درصدهاي در نظر گرفته شده در سطوح ارشد و خبره و عالي حرفه پرستاري به ترتيب 20%، 30% و 50% تعيين گرديده در حالي كه اين درصد در ساير مشاغل 35%، 50% و 75% مي باشد.
4. تعيين سقف به ميزان حداكثر 65% كل پرستاران
5. داشتن حداقل 5 سال سابقه كار براي قرارگرفتن در مسير ارتقاي شغلي كه عملاً باعث لاينحل ماندن مشكلات قشر جوان اين حرفه خواهد شد.»
اعضاي شوراي عالي پرستاري درنامه خود با اين نتيجه گيري که « نه تنها به حقوق پرستاران چيزي اضافه نمي شود بلكه هتك حرمت هاي زيادي هم به آنها شده است» اعلام مي کنند:
«الف: هرچه سريع تر مي بايست حقوق پرستاران در تمام شقوق كاري افزايش يابد و بودجه بيست ميليارد توماني هم مي بايست به همين منظور هزينه شود و هيچ گونه قيد و شرطي براي اين افزايش، از نظر اين سازمان مورد قبول نيست چرا كه حقوق بسيار پايين پرستاران، كمبود نيرو و ساعت كار زياد فرصت هاي ديگر را از پرستاران گرفته است.
ب: موضوعات مهم ديگري كه از سال قبل وعده هاي تحقق آنها توسط مسئولين محترم ـ از جمله وزير بهداشت و درمان و رياست مجلس ـ داده شده است، از جمله: اجراي عدالت در پرداخت كارانه ها، تعرفه گذاري خدمات پرستاري، ترميم حقوق پرستاران به صورت اساسي، پرداخت مزاياي سخت و زيان آور بودن شغل پرستاري، تأمين نيرو، تقليل ساعت كار و درج عنوان كارشناسي در احكام كارگزيني و حقوقي پرستاران.
لذا هشدار مي دهيم كه رياست محترم جمهور، وزارت بهداشت، سازمان مديريت و مجلس محترم زودتر پاسخ عملي و روشن، صريح و ملموسي براي پرستاران ارائه دهند . از جمله مواردي كه تا قبل از روز پرستار مي توان براي آنها راهكار مناسب پيدا كرد عبارتند از:
الف: اختصاص سريع 20 ميليارد تومان به حقوق پرستاران
ب: پرداخت عادلانه كارانه ها
ج: تعيين تعرفه براي خدمات پرستاري
از مسئولين محترم دعوت مي شود اين بار به خواسته پرستاران جواب مثبت دهند چرا كه اگر تهديدهاي پرستاران عملي شود، محيط هاي درماني و بيمارستاني، مدرسه و كلاس و دانش آموز نيست، ما اعضاي شوراي عالي سازمان نظام پرستاري ضمن صحيح ندانستن تحصن يا تعطيلي كار، ذهن مسئولين را به اين نكته معطوف مي داريم كه از تاريخ صدور اين نامه 6/2/83 سازمان نظام پرستاري ديگر نمي تواند نقش واسطه، ميانجي يا تعديل كننده داشته باشد و در صورت عدم تحقق مطالبات پرستاران، شاغلان اين حرفه آنها نيز حساب خود را از سازمان نظام پرستاري جدا خواهند نمود.»
با توجه به بي پاسخ گذاشتن بسياري از خواسته هاي پرستاران, خبر تحصن يا اعتراض پرستاران قوت گرفته است. درباره خواسته هاي مطرح شده در اين نامه و فعاليت گروه هاي پرستاري در اين زمينه, گفت وگو انجام داده ايم با خانم خوش بين سوپروايزر بيمارستان قلب شهيد رجايي و آقاي پورسنگري يکي از پرستاران با سابقه ي اين بيمارستان. آنچه مي خوانيد فشرده مباحثي است که در اين گفت و گوها مطرح شد .
س: راجع به خبر تحصّن پرستاران بگوييد.
ج: عده اي از پرستاران معتقدند که 31 خرداد و عده اي ديگر اعتقاد دارند که 4 تير يعني روز پرستار اعتصاب کنند و يا تحصن کنند. در هر صورت اگر دولت به خواسته هاي آنها توجه نکند اين اعتراض به احتمال قوي به شکل تحصن صورت خواهد گرفت. بايد ديد که تا مهلت مقرر دولت چه برخوردي مي کند و پرستاران چه تصميمي مي گيرند.
س: خواسته هاي پرستاران چيست؟
ج: اول اينکه حقوق پرستاران نسبت به کار بسيار سخت و طاقت فرساي شان کم است. اکثراً مجبورند چند شيفت کار کنند چون در غير اين صورت زندگي شان تأمين نمي شود. پرستاران در واقع مثل يک ربات در دو يا سه بيمارستان کار مي کنند در نتيجه حتي به خانواده ي خود نمي توانند برسند و از طرفي هم انتظار مي رود که يک پرستار بهترين سرويس دهي را به بيمار بدهد. پرستاري که به دليل مشکلات مالي نمي تواند با نزديک ترين افراد خانواده ي خود رابطه ي نزديکي داشته باشد، چطور مي تواند به بيمار سرويس دهي خوبي بکند؟ وقتي که از مسئولان کشور در اين بيمارستان بستري مي شوند خودشان اذعان مي کنند که کار پرستاران چقدر سخت و طاقت فرساست و حتي اغلب قول هايي هم مي دهند در مورد افزايش دستمزد، ولي متأسفانه بعد از ترخيص از بيمارستان کاملاً فراموش مي کنند. شايد هم دوست ندارند کاري کنند و شايد هم نمي توانند و دستشان بسته است و شايد هم کسي به حرفشان گوش نمي کند و شايد هم ....
پارسال رئيس جمهور از اختصاص 200 ميليارد ريال به جامعه ي پرستاري خبر داده بودند، ولي وزارت بهداشت اين بودجه را براي کارکنان وزارتخانه در نظر گرفتند که با اين حساب براي هر پرستار 5000 تومان در نظر گرفته شد، در صورتي که اين بودجه فقط براي پرستاران بود نه کارکنان وزارتخانه.
شغل پرستاري که در بالين بيمار بودن و شيفت شب کارکردن و ... را دارد با کارمندي که پشت ميز مي نشيند و سروکارش با قلم و کاغذ و بخشنامه است فرق مي کند.
دوم اينکه ساعت کار پرستاران زياد است. حتي طبق بخشنامه ي دولتي که به بيمارستان ها ابلاغ شده ساعت غذا خوردن حذف شده. يعني پرستاراني که صبح يا عصر به بيمارستان مي روند ساعت صبحانه و نهار ندارند فقط پرستاراني که شيفت عصر و شب هستند يک وعده مي توانند غذا بخورند در صورتي که در جاهاي ديگر مثل (ايران خودرو و ...) نه تنها از بهترين سالن هاي غذاخوري بهره مندند بلکه ساعت صبحانه و غذا دارند. حتي ساعت هاي اضافه کاري (البته بدون کار) دارند که در حقوق ماهيانه شان تأثير زيادي دارد ولي در مورد شغل ما اصلاً چنين چيزي معني ندارد. فقط زمان جنگ يک طرح فول تايم داشتيم که مثلا 105 ساعت کار مي کرديم ولي حقوق دريافتي ما بر مبناي 175 ساعت بود آن هم به اين صورت بود که مثلاً 4 نفر بجاي 8 نفر کار مي کرديم.
سوم اينکه مدرک کارشناسي پرستاران در استخدام آنها منظور نمي شود. در نتيجه پايه حقوق پرستاران خيلي کم است. يعني پايه حقوق کارشناس پرستاري با کارشناس ديگر رشته ها حدود 30 تا 40 هزار تومان اختلاف دارد. تبعيض بين پرستاراني که در بيمارستانهاي طرف قرارداد تأمين اجتماعي و خدمات درماني هستند. تبعيض بين پرستاران و پرسنل بيمارستان شرکت نفت و بقيه ي بيمارستان ها. اختلاف فاحش حقوق پزشکان و پرستاران. چون بعد از مطرح شدن طرح تطبيق هماهنگ پرداخت حقوق بسياري از مراکز از اجراي اين طرح طفره رفتند مثل شرکت نفت، بانک و ... و يا تبعيض بين نرس پروازي و بقيه نرس ها در صورتي که نرس هاي پروازي از نظر مدرک تحصيلي و تبهر و علم و تسلط شغلي هيچ برتري بر ما ندارند. مثلاً پرستاري که در شرکت نفت کار مي کند 400 هزار تومان حقوق مي گيرد در صورتي که پرستار اين بيمارستان با 22 سال سابقه ي کار 211 هزار تومان حقوق مي گيرد. بگذريم از اينکه مثلاً در کانادا حقوق يک پرستار در ماه 4 تا 5 هزار دلار است.
س: حقوق و مزاياي پرستاران زن و مرد مساوي است؟
ج: حقوق برابراست ولي مزايا نه. مردان از مزاياي بيشتري مثل حق اولاد و ... برخوردارند که زنان نيستند.
س: حساسيت و فعاليت زنان در رابطه با مسائل اخير چگونه بوده است؟
ج: اکثر سوپروايزرها زن هستند. تعداد زنان در رشته پرستاري بيشتر از مردان است طبيعتاً حساسيت و فعاليت شان هم بيشتر است ولي در عين حال آقاياني هم هستند که در نظام پرستاري فعاليت هاي خوبي دارند مانند آقاي مقدم و آقاي بيگي و ...
س: در مورد فعاليت هاي خانه ي پرستار، نظام پرستاري و يا انجمن پرستاري بگوييد.
ج: برنامه ريزي هايي که در مورد مسائل پرستاري و يا ايده هايي که براي تغيير اين روند يا افزايش انگيزه هاي شغلي و بهره وري مطرح مي شود توسط افرادي صورت مي گيرد که خودشان پرستار باليني نيستند. تصميم گيرنده هاي اصلي غالباً گروه هاي پزشکان هستند. پرستاران قدرت اجرايي ندارند که برنامه ريزي هم بکنند در نتيجه نتايج درخشاني هم نمي توانند بگيرند. در واقع اين پزشکان هستند که براي پرستاران تصميم مي گيرند. اولاً در مورد انتخاب نظام پرستاري خودِ پرستاران يک سري مسائلي داشتند که در حال حاضر جاي مطرح کردن آنها نيست، ولي در رابطه با حرکت هاي اخير بايد بگوييم که ربطي به گروه يا سازمان يا انجمن خاصي ندارد و عموماً اين حرکات خودجوش است. در ثاني امکان به خطر افتادن امنيت شغلي باعث مي شود که پرستاران نتوانند به راحتي تمام مشکلات و مسائل خودشان را ، چه در رابطه با شغل و چه در رابطه با جامعه و دولت مطرح کنند.
يکي از مسائلي را هم که مي خواهيم مطرح کنيم اين است که در چارت نظام پرستاري قيد مي شود که آموزش هاي لازم به بيمار در باره ي بيماري، استفاده از داروها و موارد اينچنيني بايد توسط پزشک به بيمار داده شود در صورتي که تمام اين کارها توسط پرستاران صورت مي گيرد و توجيه کردن همراهان بيمار به عهده ي پرستاران است و در نهايت اينکه در نظرخواهي از بيماران، اين پرستاران هستند که مورد تهاجم بيمار و همراه بيمار قرار مي گيرند. لازم به ذکر است کساني که براي ما اين چارت ها را مي نويسند و اين مقررات را در قالب هاي تعريف شده وضع مي کنند هيچ کدامشان دوشادوش ما کار نمي کنند و از مصائب اين کار به دور هستند. اگر هم قرار باشد امتيازي براي ما قائل شوند در صورتي است که ما خواسته هاي ديگران را برآورده کنيم نه خواسته هاي خودمان را.
در همه جاي دنيا بودجه هاي تحقيقاتي را به افرادي مي دهند که در بالين بيمار هستند . در صورتي که در ايران اين بودجه را به بخش آموزش مي دهند يعني کسي که بعد از دانشگاه عضو هيئت علمي دانشگاه مي شود از حقوق و مزاياي بيشتري برخوردار است تا فارغ التحصيلي که در بيمارستان شروع به کار مي کند. افزايش گروه هاي شغلي و سفرهاي آموزشي براي کارپرداز است نه براي پرستار. پرستاران چه در بيمارستان هاي خصوصي و چه دولتي بيشترين ساعات زندگي شان را در بيمارستان ها مي گذرانند ولي در هيچ کجا به نظراتشان ترتيب اثر داده نمي شود. فشارهاي اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي وارده به پرستاران باعث مي شود که حتي انساندوستي و خدمت به مردم و بيماران کمرنگ شود.
س: در خواسته هاي پرستاران مواردي مثل کمبود وسايل ايمني در محل کار مطرح شده يا نه؟
ج: خوشبختانه در بيمارستان ما (قلب شهيد رجايي) به اين مسائل اهميت زيادي مي دهند يعني تمام پرستاران مرتباً تست خون و واکسينه مي شوند و حتماً بايد با دستکش کار کنند و حتي پرستاران را به زور به کلاس هاي آموزشي و بهداشتي مي فرستند در
کل، مديريت اين بيمارستان خوب است.
س: در بيمارستان هاي دولتي هم وضع به همين گونه است؟
ج: در بسياري از بيمارستان هاي دولتي وضع اصلاً خوب نيست. مثلاً دستکش در اختيار پرستاران نيست يا ملحفه براي بيماران کم است و يا وسايل ايمني کمتري در دسترس پرستاران است در نتيجه ضريب ايمني پرستاران در مقابل بيماري ها پايين تر است.
س: آيا شبکه ي ارتباطي اي در جامعه ي پرستاري وجود دارد که پرستاران در مورد مسائل و مشکلات و برنامه هايشان تبادل نظر کنند؟
ج: بله، انجمن اسلامي پرستاران، نظام پرستاري و جمعيت اسلامي پرستاري از گروه هايي هستند که در اين رابطه فعاليت دارند و اين ارتباط را به شکل مجله، روزنامه و نشريات مختلف برقرار مي کنند.
س: تاا بحال در اين بيمارستان حرکت اعتراضي به مورد خاص يا مشکلي که به طور جمعي با آن روبه رو بوده ايد صورت گرفته است يا خير؟
ج: اولاً جرأت نداشتيم. ثانياً بيشترين مشکل ما در اين بيمارستان کمبود حقوق و مزاياست که آن هم به دولت ربط دارد نه به بيمارستان. ثالثاً تنها اعتراض يک بيمارستان کافي نيست و بايد اعتراض جمعي باشد تا صداي ما به گوش مسئولان برسد.
خانم خوش بين و آقاي پورسنگري از اينکه وقتتان را به من داديد متشکرم.
تريبون فمينیستي ايران
