هشتاد و هفتمين اجلاس‏ «سازمان جهانى كار» اعلام كرد كه در ايران يك ميليون و هشتصد هزار كودك به كار اشتغال دارند! و اين در حالى است كه مقامات مختلف جمهورى اسلامى، بارها در اين باره اظهار داشته بودند كه: امكان نظارت و بررسى اين امر به علت كمبود نيروى انسانى مقدور نيست! بنا به گزارش‏ «يونيسف»، در اوائل سال گذشته، نيز: در ايران در حدود 2/9 درصد كودكان به كار اشتغال دارند و به مدرسه نمى‌روند. اين كودكان بين شش‏ و چهارده ساله‌اند!
وضعيت فلاكت بار كودكان ايران، يك قصه پر غصه است كه سال‌هاست دل و جان كودك دوستان و تلاش‏ گران حقوق كودكان را مى‌لرزاند. به كار كشيده شدن روزافزون كودكان - در متن بيكارسازى گسترده كارگران، دستمزدهاى نازلى كه كفاف حداقل‌هاى يك زندگى انسانى را هم نمى‌دهد، فقدان وجود حق تشكل و اعتصاب و اعتراض‏، نبود بيمه هاى اجتماعى و بيكارى، امنيت شغلى و... - يك جهنم زمينى واقعى را براى كودكان، و خانواده هاى آنان، به وجود آورده است.
كار كودك، البته، در سراسر جهان سرمايه دارى وجود دارد. و بى حقوقى و آزار كودكان هم، متاسفانه، بعدى جهانى دارد. اما آن چه كه كودكان در ايران را، به عنوان فراموش‏ شده ترين كودكان جهان، شاخص‏ مى‌نمايد و آن‌ها را در وضعيت بدترى نسبت به ساير كودكان هم سرنوشت خود در سراسر جهان قرار مى‌دهد، وجود قوانين مدنى رسما كودك آزار جمهورى اسلامى و نقش‏ بارز آن‌ها در زندگى پر مشقت و مخاطره آميز كودكان است:
- قانون رسمى ازدواج كودكان دختر نه ساله، طبق ماده 1210 قانون مدنى مصوب 1360؛
- قانون تنبيه كودكان، بنا به اصول فقهى ماده 622؛
- قانون مجازات اسلامى، كه طبق آن اگر پدرى به قصد سقط شدن جنين، زنش‏ را كتك بزند و اين عمل منجر به سقط جنين شود حتى مى‌تواند خواستار اجراى حكم قصاص‏ شود، اما اگر همان طفل به دنيا بيايد و پدر حين كتك كارى او را خفه كند، دادگاه مى‌تواند علاوه بر پرداخت ديه، او را به ده روز حبس‏ تعزيزى محكوم نمايد؛
- ماده 1179 قانون مدنى، كه تصريح مى‌كند ابوين حق قانونى تنبيه طفل خود را دارند. اما به استناد اين «حق» نمى‌توانند كودك خود را خارج از حدود تاديب تنبيه كنند (و اين حدود «تاديب»، آن اندازه‌اى از كتك زدن كودك است كه منجر به مرگ وى نشود!)؛
- اشتغال به كار كودكان زير پانزده سال، كه به رغم وجود ماده 79 قانون كار كه اشتغال به كار افراد زير پانزده سال را ممنوع مى‌كند، به طور روزافزون گسترش‏ مى‌يابد (اين قانون شامل تبصره‌اى است درباره كارهايى كه ماهيت‌شان براى كودكان زير هجده سال زيان آور است و هم چنين شامل تبصره قانونى 188، كه بنا بر آن افراد مشمول «استخدام كشورى» - كودكانى كه براى دولت كار مى‌كنند - و كودكانى كه در كارگاه هاى خصوصى خانوادگى به كار مشغولند، در دايره اين قانون قرار نمى‌گيرند. در عين حال، اگر ابوين يك كودك با كارفرماى او قرارداد ببندند، چون «ولى» كودك بشمار مى‌آيند، حق واگذارى و اجاره دادن فرزند خود به صاحبان كارگاه هاى خصوصى را دارند)؛
- و... از جمله مهم‌ترين و بارزترين قوانين كودك آزار در ايران تحت حاكميت جمهورى اسلامى هستند.
كودكان در ايران، تحت حاكميت جمهورى اسلامى، در يك جهنم زمينى واقعى زندگى مى‌كنند: آن‌ها مورد ضرب و شتم قرار مى‌گيرند؛ آزارهاى جنسى را تحمل مى‌كنند؛ در مدارس‏ مجبور به آموزش‏ خرافات مذهبى مى‌شوند؛ با نازل‌ترين دستمزدها در كارگاه هاى قالى بافى و مكانيكى و... به كار گمارده مى‌شوند، تا كمكى براى تامين مخارج خانواده باشند؛ از آموزش‏ و تحصيل محروم مى‌گردند؛ ... و بسيارى از كودكان دختر و جوان براى فرار از اين شرايط دهشت بار به خيابان‌ها روى مى‌آورند، تا فصل ديگرى از قصه پر غصه شان، فصلى سراسر تحقير، ضرب و شتم، تجاوز و بردگى، رقم بخورد.
كودكان در ايران از هيچ گونه حقوقى برخوردار نيستند. از همين رو، «جمعيت الغاى كار كودكان در ايران» و «مركز ادبيات كودك، داروگ»، كمپين «يك دو سه، رنج و كار بسه، كودكان همه سوى مدرسه!» را در حمايت از اين اسپارتاكوس‏هاى معاصر، به عنوان كارزارى در جهت تلاش‏ براى لغو قوانين كودك آزار، و به مثابه اولين قدم براى لغو كار كودكان در ايران، فراخوان مى‌دهد. از اين كمپين حمايت كنيد! ما اولين قدم در اين رابطه را در روز اول ماه مه، روز همبستگى بين المللى كارگران، بر خواهيم داشت. روزهاى: دوازدهم ژوئن، روز جهانى عليه كار كودك؛ هجدهم سپتامبر، روز رژه جهانى عليه كار كودك؛ ششم اكتبر، روز جهانى كودك؛ و بیستم نوامبر، روز تصويب كنوانسيون حقوق كودك؛ روزهاى آكسيون‌هاى ما خواهند بود. (چگونگى اين آكسيون‌ها بعدا اطلاع داده خواهند شد.) از همه شما دوستان كودكان، و حاميان حقوق آن‌ها، انتظار همكارى داريم. در اين كمپين انسانى شركت كنيد، در آكسيون‌هاى آن حضور بهم برسانيد، و با سازمان دهى اشكال مختلف فعاليت و آكسيون در محل سكونت و كار خود اين كمپين را تقويت كنيد.
در كمپين «يك دو سه، رنج و كار بسه، كودكان همه سوى مدرسه!»، ما مى‌خواهيم و مى‌كوشيم كه:
الف: ماده 1210 قانون مدنى مصوب 1360 در زمينه ازدواج كودكان دختر نه ساله؛ قانون تنبيه كودكان بنا به اصول فقهى ماده 622؛ تبصره 188 قانون كار در مورد كار كودكان؛ و كليه قوانين اسلامى و مدنى‌اى كه به تشديد بى حقوقى و تضييع حقوق كودكان مى‌انجامند؛ به نفع كودكان و زندگى انسانى آن‌ها تغيير نمايند؛
ب: كار كودكان الغا شود و تحصيل اجبارى و رايگان با كيفيت بالا براى همه كودكان برقرار گردد؛
ج: براى الغاى كار كودكان، بزرگ ترها بايد با دستمزدهاى مناسب به كار اشتغال يابند و از تامين شغلى، از حق تشكل و اعتصاب، و از بيمه هاى اجتماعى و بيكارى مكفى برخوردار گردند؛
د: برنامه هاى آموزشى و تربيتى خرافى و خشن جارى با برنامه هاى آموزشى و تربيتى مدرن و سكولار و انسانى و با استانداردهاى پيش‏ رفته بين المللى جايگزين شوند؛
ه: كليه تلاش‏ گران عرصه حقوق كودك از مصونيت اجتماعى و سياسى و جانى برخوردار گردند.

»جمعيت الغاى كار كودكان در ايران«
و
«مركز ادبيات كودك، داروگ»

سوسن بهار
اول فوريه 2006

www.darvag.com

Darvag – Box 854 – 101 37 Stockholm – Sweden