داستان با آغازی ارزشمند تحرک و فعالیت پنج زن را در جهت استیفای حقوق شان نشان می دهد ولی در پایان فیلم تماشاگران با انقیاد جریان فمینیسم در چنگال سنت و شهپدری از نوع قیصری آن مواجه می شوند که نهایتاً زن را مچاله و دست و پابسته تحویل ترحم پدر سالارانه بازاری می دهد. اسف انگیزتر این که شخصیت حاج صفدر به عنوان سمبل مرد سنتی ایرانی ( مانده از بقایای لوطی گری ) موجود جذاب، با هوش و دوست داشتنی قلمداد می شود که با قدرت و بدون نیاز به نیروی انتظامی غائله ای را چند روزه خاتمه می دهد.

داستان با چند اشاره و نطق انقلابی دفترچه رسالت خود را می بندد و در حد شعار و تکرار مکررات باقی می ماند که قوانین ما مردسالارانه است و تئوری بدون عمل که آن را می توان در چند خط روی کاغذ محفوظ داشت نیاز جامعه زنان ما نیست و ....

جامعه از دیدن چهره ترحم برانگیز زن خمیده که در نهایت حقارت و بدبختی است خسته شده، اگر هدف جلب نظر قانون گذاران باشد، تا کنون مؤثر نیفتاده و از این پس هم نخواهد افتاد.

اکنون زن، نیاز با القای روحیه خود باوری، اتکای به نفس و تکان های شدید در بستر زندگی تاریخی خود دارد نه در دلهای چند زن متنعم که دچار خیانت و یا غیرت ورزی! مردان خود هستند که برای تفریح از قانون و سنت عدول می کنند ولی حاضر نیستند برای اثبات حقانیت خود از این مردان جدا شوند و یا از نعمات اقتصادی زندگی با آنان چشم بپوشند. به قول ترانه ( شخصیت فیلم )، اگر وضع مادی شوهرانشان نبود آیا آنها می توانستند به مشغولیت های معنوی خود بپردازند؟ در این شرایط که شوهر ترانه تمام شرایط مادی برای خوشگذرانی زن خود را فراهم می کند آیا می توان خواستار تساوی حقوق مادی برای هر دو شد؟!!

در این چنین شرایطی باز زنان را حواله خواهند داد به همان لذایذ معنوی و احساسی! و اینکه " حال که شما از این راضی هستید پس دار فانی و لذایذ مادی و ملموس را هم بگذارید برای مردان که این چنین پشتیبان و تکیه گاه! شما هستند!!

در دو صحنه از قیلم پدر شوهر ناجی حرمت!! زن می شود. سؤال این است که آیا هدف برقراری آشتی بین این دو طیف است ( که گویا معنای دیگری جز مصالحه استثمار کننده و استثمار شوند نمی تواند داشته باشد ) یا هدف دیگری مد نظر است که جرأت نسبت دادن آن به ساخته خانم میلانی را ندارم.

افسوس که فیلم واکنش پنجم با آغازی جنجالی اش می توانست بدیلی دیگر را تصریر کند ولی انفعال و تسلیمی بیش نبود.

واکنش زمانی اتفاق می افتد که زنان زندگی را با همان باریکه دسترنج خود به زندگی ابزاری در قصر ترجیح دهند. واکنش زمانی اتفاق می افتد که مادر مبارزۀ خود را پیش از تولد فرزند به ثمر برساند.

24 مهر 1384


سايت “زنان ايران جهان ”